Các tổ chức có ý định lập công ty chứng khoán chạy đua để có được giấy phép theo nhận định của các chuyên gia là để tránh 1-1-2007, thời điểm Luật Chứng khoán có hiệu lực. Mức vốn pháp định đối với mỗi nghiệp vụ theo quy định hiện hành thấp hơn nhiều so với dự kiến đang được bàn thảo. Chẳng hạn, nghiệp vụ môi giới chứng khoán hiện chỉ cần 3 tỷ đồng tới đây cần tối thiểu 10 tỷ đồng, yêu cầu đối với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành từ 22 tỷ đồng được nâng lên thành 70 tỷ đồng.
Tiềm năng phát triển cũng là lý do hấp dẫn. Năm ngoái, cả 14 công ty đều có lãi. Các công ty chứng khoán Sài Gòn, Bảo Việt, Ngân hàng Ngoại thương, ACB… đều có mức lợi nhuận trên 30%.
Bề rộng hay chiều sâu?
So sánh số lượng hơn 20 công ty chứng khoán với quy mô thị trường khoảng 70 doanh nghiệp niêm yết vào đầu năm sau, một số chuyên gia tỏ ra lo ngại. Giám đốc Dragon Capital (Anh) Dominic Scriven nhận xét, trong số 14 công ty đang hoạt động chỉ 5 đơn vị có tiềm lực tài chính và khả năng bao quát toàn bộ thị trường, số còn lại chỉ thực hiện được một vài nghiệp vụ nhỏ lẻ. Các nhà đầu tư hiện đặt lệnh bán mua chủ yếu dựa vào phân tích cá nhân và theo dõi diễn tiến trong phiên giao dịch.
“Việc đua nhau ra đời của các công ty chứng khoán hiện nay chỉ theo phong trào và chưa có chiều sâu”, Dominic nói.
Có kế hoạch thành lập công ty chứng khoán từ khá lâu, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu VN (Eximbank) đang gặp khó khăn trong khâu tìm kiếm nhân sự. Tổng giám đốc Nguyễn Gia Định cho biết, số trường có chuyên ngành chứng khoán chỉ đếm trên đầu ngón tay, nhiều bạn trẻ được đào tạo chính quy cũng chưa đáp ứng được yêu cầu công việc.
Tỏ ra không mấy ủng hộ việc thị trường xuất hiện ồ ạt các công ty chứng khoán, song một quan chức Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho hay, họ không thể từ chối cấp phép khi hồ sơ đủ điều kiện. Khi Luật Chứng khoán có hiệu lực, các công ty có 1-2 năm để nâng vốn điều lệ theo quy định mới, sau thời hạn này không đáp ứng được sẽ bị rút giấy phép.
Một vấn đề khác cũng được vị quan chức này lưu ý là mức độ cam go của cạnh tranh khi VN gia nhập WTO. Theo cam kết mở cửa thị trường tài chính đã ký với Mỹ, ngay khi gia nhập VN phải cho phép các công ty nước ngoài thành lập liên doanh và được nắm cổ phần tối đa là 49% trong công ty chứng khoán.
5 năm sau khi VN gia nhập WTO, các nhà đầu tư nước ngoài có thể thành lập công ty chứng khoán 100% vốn nước ngoài và thực hiện các nghiệp vụ của thị trường chứng khoán như quản lý tài sản, tư vấn, và dịch vụ thanh khoản.
